EFFE Lezen

De zin en onzin over weerbaarheid en veerkracht

EFFE Lezen : 1# Weerbaarheid is geen kwestie van bevelen geven


Waarom extrinsieke druk op de lange termijn juist averechts werkt


Weerbaarheid is hot. Van nationale programma’s tot tv-hits als Kamp van Koningsbrugge, overal wordt beweerd dat je sterker wordt door onder extreme druk te presteren. En ja, als je meedoet, is het logisch dat je doet wat er van je wordt gevraagd. Maar laten we eerlijk zijn: dat zegt nog niets over échte, duurzame weerbaarheid.


Het probleem met extrinsieke druk

Veel trajecten draaien om externe prikkels: bevelen, tijdsdruk, fysieke belasting, sociale druk. Indrukwekkend om te zien, en het kán op korte termijn prestaties opleveren. Maar op de lange termijn?

Extrinsieke druk breekt motivatie af. Mensen leren vooral te reageren op wat ‘moet’ in plaats van te handelen vanuit eigen overtuiging of zelfvertrouwen. Zodra de druk wegvalt, valt vaak ook de prestatie weg.


Waarom autonomie cruciaal is

In het echte leven, op de werkvloer, in het veld, in crisissituaties, moet je zelf beslissen wat het beste is. Als je dat nooit hebt geoefend, omdat in training alles werd opgelegd, is het maar de vraag of je het straks kunt.

Autonomie betekent niet dat je altijd je zin krijgt, maar dat je eigenaarschap voelt en weet hoe je keuzes maakt onder druk.


Waarom rechtvaardigheid het verschil maakt

Mensen kunnen veel verdragen, zolang ze het gevoel hebben dat de spelregels eerlijk zijn. Als opdrachten willekeurig lijken of beslissingen onverklaarbaar zijn, gaat de motivatie onderuit, ook bij mensen met hoge intrinsieke motivatie. Zonder ervaren rechtvaardigheid wordt het eerder onderwerping dan weerbaarheid.


Hoe het wél kan

Echte weerbaarheid vraagt om uitdagingen die mensen zelf leren hanteren, binnen duidelijke én eerlijke kaders. Laat deelnemers onder druk beslissingen nemen, laat ze ervaren dat hun keuzes ertoe doen, en zorg dat de regels uitlegbaar zijn. Zo bouw je veerkracht die blijft, ook als de instructeur of camera weg is.


Misschien moeten we stoppen met het romantiseren van puur ondergaan. Weerbaarheid bouw je niet op door alleen maar te doen wat er wordt gezegd, maar door mensen te leren zelf te sturen, ook als de storm opsteekt.